Jagten

“Eenzame onderwijzer in klein Deens dorp wordt vals beschuldigd van seksueel wangedrag. De hele dorpsgemeenschap keert zich tegen de leraar, die voor de onmogelijke taak staat zijn onschuld te bewijzen. Intens drama van Thomas Vinterberg (FESTEN).”

Een collega van mij heeft ooit ook zoiets meegemaakt. Een meester in hart en nieren, verknocht aan het onderwijs, werd door een leerlinge beschuldigd van sexsuele intimidatie. Als collega’s kenden wij de man goed en we durfden allemaal (30 collega’s, m/v) onze hand voor hem in het vuur te steken.
De impact die de kwestie op hem had, is niet te beschrijven. Machteloosheid, woede, frustratie, haatgevoelens maar ook gekrenktheid in zijn beroepsethiek. Dingen waar hij juist voor stond, werden hem nu verweten. Toen de hele kwestie “voorbij” was, gaf hij ons aan dat het hem belemmerde in zijn dagelijkse omgang met zijn leerlingen. Hij was bang geworden om te kijken naar kinderen, om kinderen aan te raken, om met leerlingen alleen te zijn……
De leerlinge in kwestie is nu zelf leerkracht. Ik vraag me af of ze zich nu, als juf, realiseert wat ze haar collega destijds heeft aangedaan.

Door de film Jagten ben ik me weer bewust in welk krampachtig spanningsveld leerkrachten zich bevinden. Ik werd hierop gewezen door leerkrachten die ik naar de documentaire over meester Kanamori, Children full of life, had laten kijken. Meer dan eens werd opgemerkt dat de aanrakingen van Kanamori zo talrijk waren en in Nederland niet denkbaar zouden zijn.
Door deze reacties was ik verbaasd over de angst die er dus klaarblijkelijk is bij een aantal mensen om leerlingen aan te raken, soms toch nodig om te troosten. Sommige mensen gaven aan dat ze niet meer alleen met een kind durfden te zijn……

Het is een puzzel voor mij.
Hoe kunnen we goede relaties onderhouden zonder troostvolle aanrakingen, zonder een aai over iemands hoofd, zonder een schouderklop, zonder fysiek contact?
Uiteraard weet ik dat het ook mis gaat, dat een volwassene misbruik maakt van een machtsverhouding. Afschuwelijke voorbeelden uit het recente verleden (en ook ouder) staan me op het netvlies. En natuurlijk is het goed dat we dat aanpakken!
Maar toch….als leerkrachten niet meer vanuit intuïtie een leerling aanraken, wat leren we dat kind dan weer?

Ik sta op dit moment niet voor de klas maar als ik erover nadenk hoe ik dat nu zou moeten doen. Ik weet het niet… Ik nijg ernaar om te denken dat ik vanuit mijn gevoel zal blijven handelen. Maar zeker door Jagten ben ik me nadrukkelijker bewust van de risico’s die dat met zich meebrengt.

Hoe doe je dat ……………. als leerkracht……….…?

 

Reactie van Heleen:

Ha Jack, Heel herkenbaar, de situatie die je beschrijft.

De kramp waarin we zitten. Dat je als juf niet in de kleedkamer van de bovenbouwjongens komt… geen arm meer om een kind kan slaan. Ik weet nog dat ik een keer door een kleuter die me een tijd had moeten missen vol op mijn mond werd gezoend en ik hem wilde afweren, geschrokken, terwijl het alleen maar zo goed bedoeld was en puur! Tja.

In mijn klas heb ik op een gegeven moment ‘elkaar masseren’ ingevoerd. Uiteraard goed begeleid. Mooi om te zien hoe goed kinderen dat kunnen. En dat je op die manier heel goed kunt bespreken wat ‘grenzen aangeven’ betekent. En verder heb ik toch altijd veel gestoeid met kinderen. Juist wél aanraken. En inderdaad… met het risico dat er zou gebeuren… wat jouw collega overkwam. En volgens mij doe je daar dus helemaal niets aan. Je gaat eraan kapot en je kunt niets doen.

Afschuwelijk.