Berichten

Mindfulness moet je doen om het te begrijpen

/in , /door

Of zoals Cruijff zegt: je snapt het pas als je het doorhebt..

Ik was gisteren In Driebergen bij HetKind voor de lezing over mindfulness van Anne Speckens. Zij is hoogleraar psychiatrie en trainer mindfulness en heeft onderzoek gedaan naar de effecten van mindfulness.

Speckens presenteerde de avond ook mindful. Ze is vriendelijk, voor zichzelf en het publiek, is met aandacht bij haar verhaal, luistert echt naar de reacties van het publiek. En ze stond er, in het hier en nu. Dit ben ik en daarmee moeten jullie het doen. Wat mij betreft liet ze daarmee direct zien dat zij mindfulness in haar leven geïntegreerd heeft.

De korte oefening die ze al snel op de avond met de zaal deed, ontlokte Luc Stevens later de uitspraak dat alle aanwezigen op dat moment gelijk waren. Iedereen tegelijk bezig, ongeacht afkomst, ervaring of kennis, met waarnemen. En tegelijk dus ook in verbinding met elkaar. Een mooie reflectie…

Speckens gaf wat korte info over mindfulness en de basistraining en daarna lichtte ze verschillende onderzoeken over mindfulness toe en liet zien wat de effecten waren.

In haar verhaal gaf ze ook aan dat je eigenlijk niet over mindfulness moet praten maar dat je het moet doen. Het gaat minder om kennis en meer om vaardigheden. Als leerkracht PO en trainer Mindfulness (volwassenen en kinderen) herken ik dat helemaal maar vroeg me tegelijkertijd af waarom dan vanavond niet? Er zijn zoveel korte leuke oefeningen om leerkrachten te laten ervaren wat ze met kinderen kunnen doen en er zijn korte filmpjes die verduidelijking geven.

Speckens is geen onderwijsdeskundige en hield een heldere en duidelijke lezing over mindfulness. Ik heb het gevoel dat veel aanwezigen meer wilden weten over de praktische toepassing in het onderwijs.

Mindful onderwijs is meer dan

Hoe leuk was het geweest om naast de startoefening halverwege een oefening te doen die leerkrachten morgen met hun leerlingen kunnen doen? En de avond af te sluiten met een oefening die gelijk iets van ‘huiswerk’ met zich meedraagt?

Je moet het gewoon doen…….

Mijn ervaring is dat veel leerkrachten ‘de kat uit de boom kijken’ wat mindfulness betreft. Tijdens en na afloop van de training ontstaat het enthousiasme en de waardering voor dit gedachtegoed pas. En dat ontstaat door het te doen, door te oefenen, door te ervaren.

En dan kom ik weer bij Cruijff uit……..

Jagten

/in /door

“Eenzame onderwijzer in klein Deens dorp wordt vals beschuldigd van seksueel wangedrag. De hele dorpsgemeenschap keert zich tegen de leraar, die voor de onmogelijke taak staat zijn onschuld te bewijzen. Intens drama van Thomas Vinterberg (FESTEN).”

Een collega van mij heeft ooit ook zoiets meegemaakt. Een meester in hart en nieren, verknocht aan het onderwijs, werd door een leerlinge beschuldigd van sexsuele intimidatie. Als collega’s kenden wij de man goed en we durfden allemaal (30 collega’s, m/v) onze hand voor hem in het vuur te steken.
De impact die de kwestie op hem had, is niet te beschrijven. Machteloosheid, woede, frustratie, haatgevoelens maar ook gekrenktheid in zijn beroepsethiek. Dingen waar hij juist voor stond, werden hem nu verweten. Toen de hele kwestie “voorbij” was, gaf hij ons aan dat het hem belemmerde in zijn dagelijkse omgang met zijn leerlingen. Hij was bang geworden om te kijken naar kinderen, om kinderen aan te raken, om met leerlingen alleen te zijn……
De leerlinge in kwestie is nu zelf leerkracht. Ik vraag me af of ze zich nu, als juf, realiseert wat ze haar collega destijds heeft aangedaan.

Door de film Jagten ben ik me weer bewust in welk krampachtig spanningsveld leerkrachten zich bevinden. Ik werd hierop gewezen door leerkrachten die ik naar de documentaire over meester Kanamori, Children full of life, had laten kijken. Meer dan eens werd opgemerkt dat de aanrakingen van Kanamori zo talrijk waren en in Nederland niet denkbaar zouden zijn.
Door deze reacties was ik verbaasd over de angst die er dus klaarblijkelijk is bij een aantal mensen om leerlingen aan te raken, soms toch nodig om te troosten. Sommige mensen gaven aan dat ze niet meer alleen met een kind durfden te zijn……

Mensen leren meer
Het is een puzzel voor mij.
Hoe kunnen we goede relaties onderhouden zonder troostvolle aanrakingen, zonder een aai over iemands hoofd, zonder een schouderklop, zonder fysiek contact?
Uiteraard weet ik dat het ook mis gaat, dat een volwassene misbruik maakt van een machtsverhouding. Afschuwelijke voorbeelden uit het recente verleden (en ook ouder) staan me op het netvlies. En natuurlijk is het goed dat we dat aanpakken!
Maar toch….als leerkrachten niet meer vanuit intuïtie een leerling aanraken, wat leren we dat kind dan weer?

Ik sta op dit moment niet voor de klas maar als ik erover nadenk hoe ik dat nu zou moeten doen. Ik weet het niet… Ik nijg ernaar om te denken dat ik vanuit mijn gevoel zal blijven handelen. Maar zeker door Jagten ben ik me nadrukkelijker bewust van de risico’s die dat met zich meebrengt.

Hoe doe je dat ……………. als leerkracht……….…?

 

Reactie van Heleen:

Ha Jack, Heel herkenbaar, de situatie die je beschrijft.

De kramp waarin we zitten. Dat je als juf niet in de kleedkamer van de bovenbouwjongens komt… geen arm meer om een kind kan slaan. Ik weet nog dat ik een keer door een kleuter die me een tijd had moeten missen vol op mijn mond werd gezoend en ik hem wilde afweren, geschrokken, terwijl het alleen maar zo goed bedoeld was en puur! Tja.

In mijn klas heb ik op een gegeven moment ‘elkaar masseren’ ingevoerd. Uiteraard goed begeleid. Mooi om te zien hoe goed kinderen dat kunnen. En dat je op die manier heel goed kunt bespreken wat ‘grenzen aangeven’ betekent. En verder heb ik toch altijd veel gestoeid met kinderen. Juist wél aanraken. En inderdaad… met het risico dat er zou gebeuren… wat jouw collega overkwam. En volgens mij doe je daar dus helemaal niets aan. Je gaat eraan kapot en je kunt niets doen.

Afschuwelijk.

Als je mijn talenten niet kunt benoemen, wil je dan ook niet zeuren over mijn tekortkomingen?

/in /door

Bovenstaande uitspraak noteerde ik onlangs bij George Parker en hij raakt de essentie waar het in onderwijs over zou moeten gaan.

Aanpassen, de norm, het gemiddelde, doe maar gewoon, je kop boven het maaiveld: ik heb mijn hele leven al de indruk dat er geprobeerd wordt om het unieke van elk mens ‘bij te schaven’ tot een soort groepsgemiddelde.
Wat dan wel weer bijzonder is, is dat in een training Human Dynamics veel deelnemers roepen dat ze niet in een hokje gestopt willen worden. Terwijl we in het dagelijkse leven niets anders doen.
Kinderen op basisscholen worden in categorie A, B, C, D of E gestopt. Kinderen krijgen etiketten ADHD, ADD, aan autisme verwante stoornissen, Asperger, dyslectisch, hoog-begaafd, etc. Soms gaan we zo ver dat leerlingen uit een groep worden geplaatst.

Wat weet school

Het begint volgens mij allemaal met een beeld dat er is over hoe het zou moeten zijn. Vergelijk het met een kleurplaten-boek en een leeg schetsblok. In het schetsblok kan er van alles ontstaan, alles is mogelijk (binnen het kader van de bladzijde, hoewel….?). In een kleurplaten-boek wordt je vrijheid al behoorlijk ingeperkt!

Leerkrachten hebben soms een kleurplaat voor ogen waardoor ze al een beeld hebben hoe een kind gaat presteren, hoe het zich moet gedragen en wat er verwacht wordt.
Als leerkrachten zonder kleurplaat-voorbeeld naar hun leerlingen kijken, zien ze de mens zelf, met alle talenten (en beperkingen).

Ik weet niet hoe het bij jou zit maar ik werk liever met mijn eigen talenten dan dat ik mijn tanden zet in de dingen waar ik niet zo goed in ben. En ik denk dat dat ook weleens zou kunnen gelden voor leerlingen op school!
Ook blijkt dat het werken met je talenten je meer succes oplevert en een hoger competentiegevoel geeft dan geconfronteerd te worden met je mindere kanten. Werken aan je kwaliteiten levert energie op, werken aan je beperkingen kost je energie.

Om met Ben Tiggelaar te spreken:
Laten we van achten negens maken! De maatschappij zit niet te wachten op magere zesjes……
Bijgaande TED-video gaat over beperkingen, handicaps en hoe die ons in de weg zitten: