De ander ‘echt’ zien
Ik was vandaag getuige van een mooi gesprek tussen twee leerkrachten.
Onderwerp van het gesprek was of, hoe en wanneer je je kon ‘bemoeien’ met de opvoeding van een leerling. Het ging om een kind dat op school had laten merken erg verdrietig te zijn over de ruzies tussen haar vader en moeder thuis.
Een van de leerkrachten merkte op dat hij het lastig vond om zich daar in te mengen, zeker als het niet structureel maar slechts af en toe door het kind genoemd wordt. Hij vond dat hij zich te snel zou bemoeien met de privé omstandigheden van ouders.
Zijn collega gaf echter aan dat zij door haar eigen verleden, juist onmiddellijk aan de bel zou trekken bij de ouders om met hen te bespreken dat hun kind last had van de echtelijke ruzies. Ze vertelde dat dit te maken had met haar eigen verleden waarin zij een lange periode ongelukkig was omdat haar ouders in strijd verwikkeld waren.
In dit gesprek luisterden beide leerkrachten naar elkaar en probeerden elkaar niet te overtuigen wat het beste is in zo’n situatie. Ze begrepen dat ze beiden door hun eigen bagage (waarden en eigen verleden) nu handelen zoals ze doen en dat het voor beiden lastig is om dat anders te doen.
We hebben gesproken over de metafoor van de ijsberg (je gedrag is zichtbaar maar wat voor jouw gedrag zorgt, zit onder water en is niet zichtbaar) en over onze hiërarchie van keuzes:
Alles wat we dagelijks doen, is het gevolg van een reeks keuzes. Deze keuzes zijn hiërarchisch bepaald.
Daniel Kim, systeemdenker, heeft deze hiërarchie in een model geplaatst waardoor het voor ons zichtbaar wordt waarom we tot een bepaalde keuze komen.
Een korte schets:
- Als eerste laag zien we de normen en waarden waarmee we in het leven staan. Onze achtergrond, ons milieu en onze opvoeding spelen hier uiteraard een grote rol in.
- De tweede laag is een gevolg van de keuzes die we in de eerste laag gemaakt hebben en is de laag van onze missie. Wie willen we zijn? Waar staan we voor? Wat komen we in dit leven doen?
- De antwoorden op de vragen van de tweede laag, schetsen een toekomstbeeld. Hoe willen we dat ons leven eruit ziet over ..jaar? Hoe ziet de wereld eruit? Deze laag noemen we de laag van onze visie.
- Als onze visie bekend is, volgen onze strategiën om die visie werkelijkheid te maken. In deze laag maken we sterk de overstap van denken naar doen. Hoe realiseren we dat onze gedroomde toekomst er komt?
- Hier zien we de praktische toepassingen oftewel de tactieken die we gaan gebruiken om de strategie te laten slagen. Wat ga ik doen?
- In de laatste laag zien we ons uiteindelijk gedrag in de dagelijkse praktijk.
Om elkaar goed te begrijpen, ga je op zoek naar elkaars onderste lagen. Om daar te komen, moet je eerst al je bagage die je meesjouwt, neerzetten. Dan pas kun je elkaar ‘echt’ zien!