Archief voor categorie: Personal

Een verhaal over hoe we soms totaal niet begrijpen wat iemand nodig heeft.

Ze is inmiddels 18,5 jaar en is gestopt met haar opleiding en doet nu van alles om in haar levensonderhoud te voorzien.
Ik ken haar al van jongsaf aan. Sinds ik haar ken, heeft ze een eigen wil. Ooit, als baby, maakte ik haar mee op een familiedag. Ze had het niet naar haar zin en heeft uren gehuild. Wat familie ook probeerde, ze bleef huilen…..een eigen wil…..
Toen ze wat ouder werd, leerde ik haar kennen als lief, toegankelijk meisje dat graag in het middelpunt stond als zij dat wilde. Als ze iets bedacht had, eiste ze een optreden tussen de schuifdeuren en iedereen had plezier om wat ze deed. Maar ook zij genoot van de aandacht en waardering die ze ontving vanwege haar creativiteit.
Op de basisschool had ze enorme lol met haar vriendinnen en met de creatieve vakken, tenminste als ze ideeën had over wat ze wilde creëren. De cognitieve vakken lukte wel als de leerkracht haar aanstond want ze werkte voor hem of haar. Maar niet te hard! Met haar intelligentie doorliep ze soepeltjes haar basisschooltijd.
Het bleek een echt mensen-mens. Altijd makkelijk in contacten maken, oud en jong, en overal ‘vriendinnen’. Mensen om haar vinger winden, was haar specialiteit geworden. En daarmee bereikte ze heel veel, al op jonge leeftijd.
Een absolute kwaliteit bleek haar creatieve talent. Ideeën, zelf bedachte dingen maken, schilderen, beeldend werk, verhalen, oplossingen bedenken, het ging allemaal gemakkelijk en snel!

De basisschool meldde dat VWO moest kunnen, als ze maar haar best deed….

Het Voortgezet Onderwijs biedt echter alle gelegenheid tot duiken, onderpresteren, spijbelen en uiteindelijk afhaken. Want wat het basisonderwijs nog wel lukte, namelijk haar erbij houden, met al haar kwaliteiten, gaat faliekant mis op het VO waar het om resultaten gaat.
Met haar sterke manipulatieve kwaliteiten ontspringt ze telkens de dans. Ze is inmiddels een meester geworden in het uitspelen van mensen en zaken. Haar energie gaat niet meer zitten in ontwikkeling van haar kwaliteiten maar in ontduiken van de verplichting om naar school te gaan.

Haar ouders proberen alles wat binnen hun mogelijkheden ligt om haar naar school te laten gaan. Maar het is ja zeggen en nee doen. En ze bereikt uiteindelijk de leeftijd van 18 jaar zonder afgeronde opleiding. De verplichting van onderwijs is er nu af……..

Een intelligente, creatieve vrouw van ruim 18 oud. Ze werkt nu her en der voor een habbekrats. Helaas is dit mooie jonge mens niet de enige…..

Wat is er misgegaan? Waarom lukt het ons niet om Passend Onderwijs te bieden? Waarom moet iedereen in dat keurslijf? Waarom kijken we niet naar kwaliteiten van jonge mensen? Waarom moeten ze ons kopiëren? Is dit nu wat wij betitelen als beschaving? Waarom laten we mensen zo ontglippen?

Reactie Lex:

Goed beschreven. Vinger op de zere plek. School is zò standaard, zo vierkant, dat alles wat buiten dat vierkant valt eraf wordt gehakt. School is in die zin schadelijk voor jonge mensen (durf ik inmiddels wel te zeggen). Ik lees momenteel een boek “Wounded by School”. Relatie school en het echte leven is ver zoek. Failliet systeem. De goede bedoelingen van de mensen die er werken niet te na gesproken.

Jef Staes pleit voor afschaffing van diploma’s in het onderwijs want volgens hem staan die symbool voor wat we juist niet nodig hebben.
We willen dat mensen zich ontwikkelen als unieke wezens. Tenminste, zoiets zie ik vaak in de missie van scholen staan. Unieke wezens die allemaal hetzelfde lesprogramma en dezelfde examens krijgen. Ongeacht waar ze goed in zijn, waar hun kwaliteiten en passies liggen en ongeacht hun tekortkomingen. Waar staat dat diploma dan voor? Volgens mij voldoe je dan aan een standaard. En dat was prima in de afgelopen eeuw.
Maar is dat voldoende om te slagen in een snel wijzigende, dynamische samenleving?

Mensen dienen hun kwaliteiten en talenten te ontwikkelen. Als scholen hierop willen inspelen, zijn examens en diploma’s symbolen geworden uit de geschiedenis. Een portfolio of iets dergelijks zou beter op zijn plaats zijn.

In het bedrijfsleven borduren functies en functie-omschrijving voort op het concept van diploma’s. Afschaffen dus! Een functie-omschrijving geeft een takenpakket aan wat bij een functie hoort. Als je niet goed bent in bepaalde taken, betekent dat nascholing. Of een punt in je functioneringsgesprek. Met name dit laatste punt trof mij diep. Ik ben als freelance gestart omdat ik er genoeg van had om telkens te horen waarin ik me moest verbeteren terwijl ik sommige kwaliteiten niet in mijn functie kon laten zien. Stond niet in de functie-omschrijving….Staes pleit dus voor functievrij werken! Zorg ervoor dat mensen hun kwaliteiten kunnen laten zien.

En wat betekent dat allemaal voor een loopbaan?
De hele discussie omtrent pensioen-datum is helemaal aan me voorbij gegaan omdat ik me niet kan voorstellen te moeten stoppen met de dingen die ik op dit moment doe en die ik zo leuk vind. Op mijn huidige leeftijd (59) hoor ik mensen aan elkaar vertellen hoe lang ze nog ‘moeten’. Voor mij is dat ondenkbaar.
Mijn huidige werk is mijn passie, is mijn kwaliteit, is mijn talent. Als ik daarmee stop, voelt het alsof ik zou stoppen met leven. Ik zou willen dat iedereen zijn ‘werk’ (want ik beschouw het niet als werk) zo ervaart. Daarmee creëer je een pensioenvrij leven!

Laten we met elkaar dus gaan voor diplomavrij onderwijs, functievrij werken en een pensioenvrij leven!

Afgelopen week is getekend door het onverwachte overlijden van twee mannen. Een relatief onbekende grensrechter en een relatief bekende acteur. Beiden erg jong en nog lang niet in de buurt van de gemiddelde leeftijd om te sterven………

Ik weet niet hoe het bij jou zit maar tot nog toe was ik niet zo met mijn eigen sterfelijkheid bezig. Ja, bij zo’n situatie als deze week natuurlijk eventjes maar daarna weer over tot de orde van de dag!
Je kunt niet voortdurend stilstaan bij je eigen vertrek uit deze wereld.

Hoewel?

Ik werd afgelopen weken weer geconfronteerd met het verdriet van een vrouw die haar soulmate is verloren. En die nu probeert om de scherven op te rapen en door te gaan. Gelukkig heeft ze samen met haar man de laatste maanden intensief, bewust en vol aandacht geleefd. Ze is gelukkig met die herinnering.

In het Boeddhisme is je eigen sterfelijkheid een onderwerp van studie. Daarom is met aandacht en bewustzijn leven een belangrijke factor in ons leven.

Onlangs ontmoette ik Petra Hubbeling die haar site opent met de oproep om je leven te leven alsof het je laatste jaar is. Petra geeft ook les aan jong-volwassenen en ze vraagt hen altijd wat ze zouden doen als ze wisten dat dit hun laatste jaar was?

Niemand weet wanneer zijn of haar moment gekomen is om afscheid te nemen van dit leven. Maar als dat moment komt, ben jij er dan klaar voor? Heb jij de dingen in het leven gedaan die voor jou belangrijk zijn? Van welke dingen zou jij spijt hebben? Waarvan zou je balen dat je het niet gedaan hebt?
Uiteraard kun je allerlei zaken benoemen waarom je niet de dingen doet die je eigenlijk zou willen doen. Hypotheek, ouders, werk, kinderen, partner, verplichtingen, etc.
Maar stel je eens voor dat jouw moment morgen is of volgende week of volgende maand. Ben je er dan klaar voor?
Of loopt het allemaal zo’n vaart niet en ga je er vanuit dat je het gemiddelde wel haalt?
Mocht je ongelijk hebben, heb je dan spijt van de dingen die je niet gedaan hebt?

Wat zou jij doen als je vanaf nu gaat leven alsof dit jouw laatste jaar is?

In de tijd dat ik zelf voor de klas stond, vond ik niets vervelender dan de 10-minutengesprekken met ouders. Op het laatste gesprek na dan want dat was altijd langer dan 10 minuten!

Gelukkig bleek ik niet de enige met deze aversie. Meer collega’s vonden het lastig om in 10 minuten een goed contact met ouders te leggen, iets te vertellen over hun kind en de prestaties, te informeren naar hun beleving als ouders en het gesprek weer fatsoenlijk af te sluiten.

Toen ik destijds zelf directeur werd, ben ik met het team gaan kijken hoe we dit anders konden aanpakken. Eerst de feiten:

• 3 rapporten per jaar is 3 keer 10 minuten per kind is 30 minuten per jaar
• rapport in orde maken 3 keer 20 minuten (20 minuten per kind per rapport) is 60 minuten per jaar
• tijdsinvestering per leerling per jaar totaal was dus 1,5 uur.

Nadelen van dit systeem:

• Rapport 1 wordt soms erg ‘vroeg’ ervaren
• CITO-resultaten van januari werden pas bij rapport 2 met ouders besproken
• 10-minuten gesprekken bleken vaak 10-minuten monologen
• Bij rapport 3 bleek de ouderbetrokkenheid ernstig afgenomen

Voordeel

• Gewoonte

Wat we wilden, was: een beter contact met ouders, meer ouderbetrokkenheid, informatie van ouders gebruiken, actuele CITO-gegevens met ouders delen, niet veel meer tijd investeren.

We hebben besloten om over te gaan naar 2 rapporten per jaar. Halverwege het jaar, direct na de CITO middentoetsen en aan het eind van het jaar. De tijdwinst die dit opleverde, werd in het oudercontact geïnvesteerd. Wat we wilden, hebben we bereikt.

In mijn latere werkzaamheden ben ik vaak op scholen geweest die deze stap ook gezet hebben of wilden gaan zetten. Toevallig werd me onlangs weer gevraagd om nog eens te schetsen hoe zo’n cyclus er dan uit zou kunnen zien.

Hoe zou het kunnen?

Na zo’n 6 tot 8 weken vindt er een oudergesprek plaats. Doel van het gesprek is onderwijsbehoeften van het kind checken en ouderbetrokkenheid (partners) vergroten. Dit gesprek duurt 15 minuten en de leerkracht vraagt en de ouders vertellen. De leerkracht wil namelijk de onderwijsbehoeften van een kind goed in beeld hebben. Van de vorige leerkracht is een en ander vernomen, er is nu eigen ervaring van ruim een maand. De vraag is dus nu: hoe ervaart het kind (en ouder) het op dit moment? Om deze reden zijn er ook scholen die dit gesprek met kind, ouder en leerkracht voeren.
Soms is het handig om ouders vooraf een lijstje met vragen te sturen zodat ze weten wat ze kunnen verwachten. Je kunt zo’n lijstje als team samenstellen. Indien je een voorbeeld wenst, kun je mij een mailtje sturen. Na afloop van het gesprek kun je met ouders/kind bespreken wat dus de onderwijsbehoeften van het kind is.
De ervaring leert dat zo’n gesprek in het begin voor veel ouders en leerkrachten lastig is. Leerkrachten zijn gewend om te vertellen hoe het met een kind op school gaat en ouders verwachten dat ook! We zien dat leerkrachten er betrekkelijk snel aan wennen en het grote voordeel ervan ervaren. Nieuwe ouders komen echter met hun ‘oude’ beelden naar school. Volhouden dus!

Halverwege het jaar, ergens begin februari, is er een gesprek met als doel het bespreken van het eerste rapport, het proces in de klas en de relatie tot de CITO-gegevens. In het gesprek van 15 minuten komt aan de orde hoe het kind het doet vergeleken met het landelijk gemiddelde en leerkrachten kunnen aangeven hoe zij tegen de ontwikkeling van het kind aankijken.
Uiteraard kunnen deze twee gegevens tegenstrijdig lijken maar juist in dit gesprek kan dit aan de orde komen. School en ouders kunnen dan samen bespreken hoe ze daar in de toekomst mee omgaan.
Het plannen van deze gesprekken vergt wel enige logistiek vanwege de CITO-planning. Met name geldt dit voor scholen die de CITO-uitslagen vermelden in hun rapport.

Het gesprek aan het einde van het jaar lijkt enigszins op het tweede gesprek qua uitvoering maar het doel van het gesprek is anders. Het gaat er ook om nu met elkaar terug te kijken. Hoe kijkt kind/ouder tegen het afgelopen jaar aan? Wat willen ze de leerkracht meegeven als feedback? Wat is van belang om door te geven aan de volgende leerkracht? Hoe kijkt de leerkracht terug op de samenwerking met kind/ouder?

Wat je ziet, is dat het drie verschillende gesprekken zijn waarin de rollen verschuiven. In het eerste gesprek zijn ouder/kind meer aan het woord, in het tweede gesprek de leerkracht en in het derde gesprek zou het in evenwicht moeten zijn.

Dit is een manier om af te komen van de 10-minuten monologen en in gesprek te gaan met ouders over de ontwikkeling van kinderen. De ouderbetrokkenheid wordt vergroot omdat we ouders om informatie vragen, omdat we hen om hun mening vragen en omdat we hen om feedback vragen.

Toen mijn zoon 16 jaar was, riep hij dezelfde dingen over school als ik toen ik 16 was. Laat ik zeggen dat dat niet echt stimulerende factoren zijn.
Gelukkig konden we hem nog motiveren door uit te gaan van zijn (mogelijke) examen. ‘Nog maar anderhalf jaar, dan mag je er van af….’

Ik denk dat mijn zoon geen uitzondering was in het VO. Ik hoor het wel meer. School sluit niet aan bij hun belevingswereld, heeft te weinig echte aandacht voor de leerlingen. Leerlingen als echte partners gaan zien is iets anders dan het opleuken van het jaar door feesten en landentrips.
Van leerkrachten uit het VO hoor ik vaak dat deze houding nu eenmaal de huisstijl is van middelbare scholieren. Het valt allemaal dus wel mee…….

Maar als ik terugdenk aan zijn basisschooltijd, herinner ik me een jochie dat met vlagen niet naar school toe wilde. Buikpijn, slecht slapen, etc. Maar ja, als je leert schaken, leert rekenen en letters en woordjes leert met een computer voordat de juf op school daar met jou mee bezig is, is de school nou niet echt een plek waar je huppelend naar toe gaat. Scholen doen hun best door de leerstof te ‘compacten’ of de leerlijn te versnellen maar is dat wat deze kinderen nodig hebben?
Van leerkrachten uit het basisonderwijs hoor ik dat ouders vaak denken dat hun kind hoogbegaafd is! Het valt allemaal dus wel mee……

Ik heb zelf jaren voor de klas gestaan. Ik dacht in mijn tijd dat ik het wel aardig deed. Als ouder merkte ik pas hoe slecht leerkrachten zich soms kunnen verplaatsen in hun leerlingen.
Ik denk vaak terug aan leerlingen waarvan ik achteraf denk dat ik de plank volkomen mis geslagen heb. Kinderen die ik, denk ik, totaal niet begrepen heb. Met wat ik nu weet, zou ik het anders hebben aangepakt.
Oprechte excuses aan hen. Het viel allemaal dus niet mee…….

Waarom is het soms zo lastig om je te verplaatsen in de belevingswereld van leerlingen? Het draait uiteindelijk toch om hen? Het gaat toch niet om de leerstof? Of om de leerkracht?
School zou een plek moeten zijn waar leerlingen graag naartoe gaan omdat ze iets komen leren, omdat ze zich ontwikkelen, cognitief, creatief en sociaal-emotioneel.
Elk kind dat met tegenzin naar school gaat is er één te veel en dat moeten leerkrachten zich aantrekken.

Met kleine stapjes kunnen scholen al grote vooruitgang boeken.
Door in gesprek te gaan met leerlingen en ik bedoel dan echt in gesprek, door te luisteren naar wat ze te vertellen hebben, wat hen bezig houdt en naar hun mening te vragen, komen we een stapje dichterbij. In het VO liggen kansen door leerlingen meer te betrekken in de organisatie van het onderwijs, met behoud van doelstellingen. In het PO door proberen te begrijpen wat kinderen nodig hebben om de gestelde doelen te halen.
Dit kan in individuele gesprekken maar ook met kleinere of grotere groepen. Laat ze debatteren, laat ze stukken schrijven maar zorg ervoor dat je uiteindelijk weet wat er nodig is om de leerlingen meer bij de school te betrekken.

Als leerkrachten beter willen afstemmen op de onderwijsbehoeften van hun leerlingen, zal zelfreflectie een grote rol spelen. In een alsmaar veranderende samenleving kunnen leerkrachten niet blijven lesgeven zoals ze dat 15 jaar geleden deden. Als een leerkracht dit lastig vindt, zou in de persoonlijke professionele ontwikkeling hier aandacht voor kunnen zijn.
Het valt me op dat de grens tussen wie jij bent en wat je doet bij leerkrachten vaak niet even scherp is. Dat is logisch omdat veel leerkrachten hun werk doen met ‘hart en ziel’. Dat betekent echter niet dat kritiek op het werk gelijk staat aan kritiek op de persoon! Feedback over het lesgeven van een leerkracht door ouders, leerlingen, collega’s en/of buitenstaanders zou niet persoonlijk opgevat moeten worden.
Een prachtige manier voor feedback is om aan je leerlingen te vragen wat ze van jou als leerkracht vinden zoals Ellen Emonds dit ooit vertelde. Zij vroeg aan haar vertrekkende groep om een handleiding over haar te schrijven zodat haar nieuwe groep daar voordeel mee kon doen!

Met elkaar als schoolteam benoemen dat onderwijs soms ingewikkeld is, is belangrijk. Het delen van zorgen, twijfels maar ook de frustraties helpt om te beseffen dat je er niet alleen voor staat als leerkracht. Maar vervolgens direct met elkaar bespreken hoe je elkaar kunt versterken en verbeteren door gebruik te maken van elkaars kwaliteiten, is een volgende stap.

Tenslotte zullen we met elkaar moeten bedenken wat de samenleving in 2025 vraagt van het onderwijs van nu. In relatie met de onderwijsbehoeften van vandaag kunnen scholen daar hun onderwijs op richten.

Dat bovenstaande stappen niet gemakkelijk zijn, zal ik direct erkennen. Maar als kinderen je echt lief zijn, is er volgens mij geen andere keuze.